به گزارش پایگاه خبری تحلیلی شیرگاه خبر و به نقل از ایرنا، برنامه پزشک خانواده از برنامه‌های مهم وزارت بهداشت در ۲ دهه اخیر ایران است که حداقل پنج دولت درگیر اجرای آن شدند.

مسئولان در همه این دولت‌ها بر اولویت و اهمیت این برنامه تاکید داشتند و مصوبات و ابلاغیه‌های متعددی برای تسریع در روند اجرای این برنامه داشتند. در این دوران بارها نسخه‌های مختلف برنامه اجرایی این قانون در قالب نسخه‌های ۰۱، ۰۲، ۰۳ و …، مصوبات مختلف هیات دولت، شورای عالی بیمه، وزارت بهداشت، وزارت رفاه (تعاون کار و رفاه اجتماعی) ابلاغ شده است اما حاصل کار هنوز روشن نیست.

این برنامه برای اولین بار در قانون برنامه توسعه چهارم ( ۱۳۸۸- ۱۳۸۴) مطرح شد. در بند ب ماده ۹۱ این قانون آمده است: تا پایان برنامه توسعه چهارم شورای عالی بیمه خدمات درمانی تمهیدات لازم جهت‌ استقرار بیمه سلامت با محوریت «پزشکی خانواده و نظام ارجاع» را فراهم کند. نکته قابل توجه در این قانون این است که نام این برنامه در قانون توسعه چهارم «پزشکی خانواده» عنوان شده در حالی که در قانون برنامه‌های توسعه پنجم و ششم نام این برنامه که اجرای آن بر وزارت بهداشت تکلیف شده است. «پزشک خانواده» است.

نکته‌ای که می‌تواند روند و مسیر اجرایی این قانون را تغییر دهد. زیرا در برنامه پزشک خانواده محوریت و سطح اول خدمات پزشک است که با عنوان پزشک خانواده مسئولیت سلامت گروه مشخصی از مردم را به عهده می‌گیرد اما نام پزشکی خانواده راه را برای تعریف سطوح پایین‌تر مانند مراقبان سلامت برای استقرار در خط اول خدمات باز می‌کند.

تغییری که به علت کمبود پزشک برای استقرار در خط اول خدمات سلامت به خصوص در مناطق کمتر برخوردار و چالش‌های تامین تیم پزشک خانواده در اقصی نقاط کشور برای اجرای این طرح کمتر می‌کند. با این حال پیشینه مصوبات اجرای این برنامه در قانون برنامه بیمه همگانی مصوب سال ۱۳۷۳ بر می‌گردد که در ماده ۱۲ آن بر اجرای «سیستم ارجاع» برای روستاییان از طریق شبکه بهداشتی و درمانی کشور یاد شده است.

برنامه های دانشگاه علوم پزشکی مازندران

رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران با اشاره به اجرای چندین ساله طرح ملی”پزشک خانواده” در این استان ارتقای کیفیت نظام ارجاع را عامل تاثیرگذار در افزایش رضایتمندی پزشکان و بیماران دانست.

محمد صادق رضایی روز جمعه در نشست هم‌اندیشی مجریان طرح پزشک خانواده مازندران افزود : ارتقای نظام ارجاع موجب افزایش رضایتمندی پزشکان خانواده و بیماران این مراکز خواهد شد.

وی ادامه داد: در اجلاس پیش روی روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به عنوان یکی از اعضای کمیته بررسی طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع، با طرح چالش‌های احصاء شده و مطالبات پزشکان و کادر اجرایی این طرح در استان در راستای اصلاح قوانین موجود و وضع قوانین جدید تلاش خواهم کرد.

رییس دانشگاه علوم پزشکی مازندران با تاکید بر اینکه در اجرای مناسب طرح پزشک خانواده شرط لازم فرهنگ سازی آن در جامعه است و این مسئله در استان فراهم شده است و مطمئنا مازندران در اجرای طرح پزشک خانواده در سطح کشور پیشرو خواهد بود.

وی با بیان اینکه دغدغه و اولویت های اساسی ما در دانشگاه علوم پزشکی مازندران عدالت در نظام پرداخت، توجه به معیشت کارکنان و تامین سلامت مردم است تاکید کرد: بزرگترین سرمایه هر سازمانی منابع انسانی آن است و در این راستا باید قدردانی و تشکر واقعی و عملی انجام شود.

رضایی ادامه داد: در همین راستا با پیگیری‌های انجام شده و رایزنی های لازم سعی کردیم با تامین منابع مالی مطالبات را به حداقل‌ برسانیم و پرداخت ها را منظم کنیم و حمایت‌های لازم در این زمینه انجام شود.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران با اعلام این مطلب که از زمان آغاز مسئولیت با برگزاری نشست‌های مختلف با پزشکان و دست‌اندرکاران نظام پزشکی خانواده و همچنین بازدیدهای میدانی انجام شده از مراکز بهداشتی و مجری پزشک خانواده شهری و روستایی سطح استان، چالش‌های اجرای این طرح را احصاء کردیم و موارد به وزارت بهداشت اعلام شد، تاکید کرد: اعتقاد دارم در حوزه طبابت و درمان، باید بر اساس استانداردسازی فرآیندهای مراقبت با هدف مراقبت سازمان یافته و کارآمد از بیمار اقدام کرد و در این راستا پزشکی خانواده بخشی از موضوع خواهد بود و مداخله پزشکان در امورات مراقبتی و بهداشتی جمعیت تحت پوشش ضروری است.

در این نشست جمعی از نمایندگان پزشکان، ماماها و مراقبان سلامت مجری طرح پزشک خانواده شهری و روستایی در سطح استان، مدیران سازمان های بیمه ای و مسئولین انجمن صنفی پزشکی خانواده در خصوص مطالبات و دغدغه‌های برنامه پزشکی خانواده، مواردی مطرح کردند.

طرح پزشک خانواده که از سال ۱۳۹۱ در مازندران و فارس به عنوان ۲ استان پایلوت “نمونه” آغاز به کار کرد، برنامه ای سلامت‌محور و مبتنی بر پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها است، به طوری که آموزش و پیشگیری در آن اولویت اصلی اجرای طرح محسوب می‌شود تا به این شکل هزینه‌های بخش درمان در کشور کاهش یابد.

در شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر جمعیت هر پزشک خانواده به ۲ هزار و ۵۰۰ تا سه هزار نفر خدمات درمانی ارائه می کند و تمامی کنترل های لازم درمانی افراد از طریق این پزشکان برای افراد انجام می شود و در صورت نیاز به دریافت سطوح بالاتر دریافت خدمات اقدام لازم برای ارجاع به پزشک متخصص که در این طرح قرار دارند انجام می شود.

طبق گزارش رسمی مازندران به خاطر اجرای طرح پزشک خانواده، رتبه دار در شناسایی بیماران دیابت است. پزشکان از دیابت و فشار خون به عنوان مادر بیماری ها یاد می کنند. بر اساس برآوردهای رسمی، دیابت بیشتر از ۱۰ درصد هزینه درمان نظام سلامت را به خود اختصاص می‌دهد.

همچنین در طرح پزشک خانواده برای گروه های مختلف سنی و جنسی مانند مادران باردار، نوزادان و کودکان، افراد بالای ۵۰ سال و مسن بسته های ویژه مراقبتی در نظر گرفته شده است و جمعیت این گروه ها برای این که قطار نظام سلامت محور به حرکتش در مسیر ادامه دهد، باید طبق برنامه زمان بندی به پزشک خانواده خود مراجعه کنند.

۳۷۰ پزشک خانواده روستایی و همین تعداد ماما خانواده به جمعیت خانوار روستایی مازندران خدمات ارایه می دهند و همچنین ۵۵۲ پزشک خانواده شهری در این استان فعالیت دارند.